Page 47 - Reukrevalidatie voor gelaryngectomeerden

6 Brochure voor gelaryngectomeerden Opnieuw ruiken, met de gaap-ruikmethode Deze handleiding is samengesteld door de afdelingen Hoofd- Halsoncologie en -chirurgie (M.F. Polak, logopedist, dr. C.J. van As, foneticus/logopedist, dr. F.J.M. Hilgers, KNO-arts) en Psychosociaal Onderzoek en Epidemiologie (prof. dr. F.S.A.M. van Dam, psycholoog) van het Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis, in samenwerking met de Nederlandse Kanker Bestrijding/Koningin Wilhelmina Fonds (NKB/KWF) en de Nederlandse Stichting voor Gelaryngectomeerden (NSvG) Hoofdstukken 1 Inleiding 2 Ruiken 3 Gaap-ruikmethode 4 Manometer 5 Als het niet lukt 6 Ruiken met de gaap-ruikmethode 7 Minder opvallend ruiken 8 Samenvatting 1 Inleiding Enige tijd geleden heeft u een laryngectomie ondergaan. Dit houdt in dat er bij u een operatie is uitgevoerd, waarbij het strottenhoofd is weggehaald. U ervaart dagelijks wat de gevolgen zijn van deze ingreep. Zo zijn het spreken en de ademhaling veranderd, maar ook het ruiken is niet meer hetzelfde als voorheen. Deze brochure gaat over het ruiken na een laryngectomie met behulp van een speciale methode en helpt u om het ruiken met deze methode zelfstandig te oefenen. De bedoeling is dat u daardoor weer een goede ruiker zult worden. 2 Ruiken Het reukorgaan is een heel belangrijk zintuig, waarmee geuren kunnen worden waargenomen. Geuren spelen op verschillende manieren een belangrijke rol. Ze kunnen je bijvoorbeeld in een bepaalde stemming brengen en je aan dingen doen herinneren. Door geuren te ruiken, kan speeksel worden aangemaakt en kun je verschillende smaken proeven. Ook kun je door bepaalde alarmgeuren te ruiken, zoals gas en rook, tot handelen worden aangezet. Het reukvermogen heeft dus een grote invloed op verschillende dingen in het dagelijks leven. Om te kunnen ruiken is het nodig dat er een luchtstroom de neus in gaat, langs het reukorgaan. Dit kleine orgaan ligt boven in de neus en heeft delen die geuren kunnen opvangen. Via zenuwen worden de geuren daarna doorgegeven aan de hersenen, zodat de geur kan worden geroken en herkend. Er is vanzelf een luchtstroom langs het reukorgaan, omdat de meeste mensen vrijwel altijd door hun neus ademen. Daardoor ruik je dan automatisch van alles. Uit onderzoek is gebleken dat mensen na een laryngectomie minder goed ruiken. Dat komt doordat gelaryngectomeerden niet meer via hun neus, maar alleen via het stoma kunnen ademen. Hierdoor ontbreekt de luchtstroom langs het reukorgaan en worden geuren dus niet meer automatisch geroken. Door de operatie is er aan de neus en dus ook aan het reukorgaan niets veranderd, omdat de keel het 47