Page 43 - Reukrevalidatie voor gelaryngectomeerden

4 Reuktoets samenstellen Zonder een goede indruk van het reukvermogen van de patiënt en zijn manier van ruiken, is een goede reukrevalidatie niet mogelijk. Voor de logopedische praktijk is de Zürcher Geruchstest geschikt gebleken om dit te beoordelen. Deze en andere gestandaardiseerde reuktests hebben altijd de voorkeur, vanwege het feit dat er een zorgvuldige validatie heeft plaatsgevonden. Wanneer dergelijke tests niet beschikbaar zijn, wordt aangeraden om zelf een reuktoets samen te stellen. Hieronder volgen enkele aanwijzingen voor het maken van een dergelijke toets. Geurstoffen en het gebruik ervan Flesjes met etherische oliën kunnen als onderdelen van de reuktoets worden gebruikt. Dergelijke oliën zijn onder andere verkrijgbaar bij de drogist, ze zijn niet zo prijzig en behouden gedurende een behoorlijke periode de geur. De flesjes kunnen het best op een donkere, koele plaats worden bewaard en moeten na opening weer goed worden afgesloten. De oliën kunnen aan de patiënt aangeboden worden in de flesjes, maar er kan ook gebruik worden gemaakt van papieren strips die met de geurstof worden besprenkeld. Het voordeel van deze laatste methode is dat de geurstof niet alleen gebruikt, maar ook verbruikt wordt en men zichzelf daardoor dwingt na verloop van tijd een nieuw flesje te kopen omdat de geurstof op is. Bovendien is het ook hygiënischer om iedere patiënt een eigen strip te geven. Reuktoets met multiple-choice-vragen Vaak zal de patiënt niet in staat zijn om de geuren van de toets te benoemen, ook al worden ze wel geroken en komen ze misschien ook bekend voor. In verband hiermee is het praktisch om bij de reuktoets die men zelf samenstelt met multiple choiceantwoorden te werken, in plaats van het antwoord open te laten voor de patiënt. De uitvoering is op die manier minder vermoeiend voor de patiënt en het kost minder tijd. Er kunnen bijvoorbeeld nummers gegeven worden aan de flesjes met etherische oliën, waarbij een scoreformulier hoort met bij ieder nummer drie of vier namen of afbeeldingen van de geuren. Eventueel kunnen er ook voorwerpen worden gebruikt in plaats van de afbeeldingen. Wanneer men afbeeldingen wil gebruiken, moet men er bij het kiezen van de geuren rekening mee houden dat de geuren moeten kunnen worden afgebeeld. Zo is de geur van anijs bijvoorbeeld moeilijker af te beelden dan de geur van pepermunt. De samenstelling van het multiple-choice-formulier bepaalt in hoge mate de moeilijkheidsgraad van de toets. Als men in de toets bijvoorbeeld een rozengeur opneemt, dan wordt de toets erg moeilijk wanneer op het antwoordformulier moet worden gekozen tussen de geur van seringen, rozen en appelbloesem. De geur is minder moeilijk te specificeren wanneer er gekozen kan worden uit een vislucht, de geur van pepermunt en rozengeur. Dit verschijnsel heeft te maken met classificaties. In het eerste geval heeft men de keuze uit geuren uit dezelfde klasse, dergelijke geuren zijn moeilijk te onderscheiden. Ook personen die niet gelaryngectomeerd zijn, scoren daar over het algemeen waarschijnlijk niet hoog op. Ten behoeve van de reukrevalidatie wil men van gelaryngectomeerden weten of ze kunnen ruiken, in welke mate en op welke manier ze dat doen. Het is niet van belang of patiënten op elkaar lijkende geuren goed kunnen onderscheiden. Algemene principes en adviezen Voor een reuktoets kan het beste een beperkte hoeveelheid geuren worden gebruikt, 43