Page 13 - Reukrevalidatie voor gelaryngectomeerden

smaak verminderd is. Hierdoor kost het dan vaak moeite om voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen. Seks behoort eveneens tot dit type behoeften. De delen in de hersenen die verantwoordelijk zijn voor het ruiken van geuren, hebben verbinding met delen in de hersenen van het endocriene systeem die met erotiek en seks te maken hebben. Daarnaast bestaat er een verband tussen het reukorgaan en delen in de hersenen die aspecten verzorgen die essentieel zijn bij seksueel gedrag, zoals de expressie van emoties, de zwelling van geslachtsorganen en het orgasme (Vroon et al., 1994). Geuren beïnvloeden de seksuele lust en activiteit; mensen die anosmisch zijn geven vaak aan verminderde seksuele interesse te hebben (Tennen et al., 1991; Van Toller, 1999). Daarnaast heeft seksueel gedrag invloed op de waarneming en de verwerking van geuren, mogelijk via veranderingen in de hormonale huishouding door het seksuele gedrag (Stoddart, 1990). Het is een complexe cirkel, die bij dieren overigens veel belangrijker en duidelijker aanwezig is. Veiligheidsbehoeften Het verminderd in staat zijn om waarschuwingsgeuren als gas en rook te onderscheiden kan maken dat men zich sneller onveilig of angstig voelt. Dit kan zich bijvoorbeeld uiten in overdreven vaak controleren of het gas uit is, of het rookalarm nog functioneert en of de kaarsen uit zijn. Het reukorgaan is daarnaast veelal het belangrijkste zintuig bij de selectie van voedsel en het opsporen van bedorven voedsel. Etenswaren kunnen er heel lekker uitzien, maar als iets niet goed ruikt zullen we het niet snel eten. Behoeften van liefde en erbij horen en waarderingsbehoeften Het waarnemen van eigen lichaamsgeuren is in sociaal opzicht heel belangrijk. Wanneer men niet of onvoldoende in staat is om dergelijke geuren waar te nemen kan onzekerheid optreden. Dit kan zich onder andere uiten in excessief aftershaveof parfumgebruik, buitensporig vaak een douche nemen of extreem frequent schoonmaken. Het reukvermogen heeft ook een belangrijke rol binnen veel psychische processen en gedragingen. Zo is het waarnemen van de unieke persoonlijke geuren van mensen belangrijk bij de vorming en instandhouding van een sociaal netwerk (Vroon et al., 1994). Van de invloed van geur op de gemoedstoestand wordt bijvoorbeeld in winkelcentra wel gebruikgemaakt, door bepaalde stimulerende geuren te verspreiden die mensen aan zouden zetten tot kopen. Door het waarnemen van specifieke geuren kan men namelijk in een bepaalde stemming raken (Van Toller, 1999). Wanneer men echter informatie mist waarover anderen wel beschikken, kan men sociaal onzeker worden, wat gevoelens van isolatie kan veroorzaken. Dat geldt in het algemeen voor welke informatie dan ook, maar zeker ook voor geurinformatie. Vooral wanneer blijkt dat dit fenomeen voor anderen onvoorstelbaar is en daardoor niet wordt begrepen. Mensen die anosmisch of hyposmisch zijn, zouden door het gebrek aan geurwaarneming dan ook neerslachtig en depressief kunnen raken. Esthetische behoeften Het grote aantal parfumerieën, de hoeveelheid verkrijgbare artikelen en de prijzen ervan geven een goede indicatie van het belang van dergelijke producten voor velen. Zelf-actualisatie Mensen die anosmisch of hyposmisch zijn, zullen geen beroep uit kunnen oefenen waarbij geur belangrijk is. Vakmensen als een kok, een vinoloog en een medewerker van een parfumerie, moeten over een adequaat reukvermogen beschikken om te 13