Page 31 - HHR-HNR 2.0

De meest recente vragenlijst die is ontwikkeld voor pati\u00EBnten die een (totale) laryngectomie hebben ondergaan, is de Swallowing Outcome after Laryngectomy (SOAL) (Govender, Lee et al. 2012). Dit is een 17 item vragenlijst waarbij pati\u00EBnten antwoord geven met nee, een beetje of heel veel. Het doel van de vragenlijst is het in kaart brengen van de mogelijk slikproblemen/verminderde intake en daarbij de invloed op kwaliteit van leven van deze pati\u00EBntenpopulatie met als uiteindelijke doel het starten van de juiste interventie (Govender, Lee et al. 2012).\u000D5.3.1.3 Sliktherapie\u000DPati\u00EBnten met hoofd-halsoncologie kunnen behandeld worden met chirurgie, radiotherapie met of zonder chemotherapie. Elke behandeling heeft een negatieve invloed op de slikfunctie na de behandeling. De logopedist heeft een aantal revalidatiemiddelen ter beschikking om de ontstane slikproblemen te verminderen dan wel te laten verdwijnen. De slikproblemen kunnen in kaart worden gebracht met een klinisch slikonderzoek, r\u00F6ntgen slikvideo of FEES. Daarna kan de logopedist verschillende oefeningen inzetten zoals, compensatietechnieken, slikstrategie\u00EBn en slikoefeningen, zodat de pati\u00EBnt weer een zo goed mogelijke slikfunctie krijgt. Hoewel de effectiviteit van deze logopedische oefeningen nog verder getoetst zou moeten worden in gecontroleerde gerandomiseerde onderzoeken, beschouwd de Nederlandse werkgroep hoofd-halstumoren (NWHHT) slikrevalidatie met de verschillende effectieve methoden zoals de Shaker methode en de Mendelsohn maneuver, als essenti\u00EBle onderdelen van de standaard revalidatie na hoofd-halsoncologie behandeling. Daarnaast is er een trend zichtbaar om voor de aanvang van de (orgaan sparende) therapie te starten met oefentherapie (preventieve sliktherapie) zodat de (bijna \u2018voorgeprogrammeerde\u2019) slikproblemen voorkomen dan wel geminimaliseerd kunnen worden. Ofwel use it or loose it (van der Molen, van Rossum et al. 2009, Van der Molen, Van Rossum et al. 2014).\u000D5.3.1.4 Effectiviteit van de sliktherapie\u000DZowel de nadelige effecten van de (chemo)radiotherapie als van chirurgische ingrepen op de slikfunctie kunnen worden verminderd door middel van logopedie (Nguyen, Frank et al. 2008, Starmer, Quon et al. 2015). Het blijft echter de vraag wat het juiste moment is. Gezien alle inmiddels bekende functionele beperkingen ten gevolge van CRT zijn er de laatste jaren verschillende studies verschenen die hebben gekeken naar het mogelijke effect van preventieve sliktherapie (Kraaijenga, van der Molen et al. 2014). Er zijn verscheidene studies verschenen die inderdaad een voordeel (minder slikproblemen, minder sondevoeding afhankelijkheid) hebben gevonden als gevolg van het inzetten van preventieve logopedie (van der Molen, van Rossum et al. 2011, Carnaby-Mann, Crary et al. 2012, Kotz, Federman et al. 2012, Hutcheson, Bhayani et al. 2013, Ohba, Yokoyama et al. 2014, Van der Molen, Van Rossum et al. 2014, Peng, Kuan et al. 2015, Virani, Kunduk et al. 2015). Bij voorbeeld in de studie van Hutcheson e.a. is in een groep van 497 hoofd-halsoncologie pati\u00EBnten die behandeld zijn met (chemo)radiotherapie retroperspectief geanalyseerd op het gebied van orale intake, sondevoeding en dieetstatus (Hutcheson, Bhayani et al. 2013). De baseline metingen werden vergeleken met 6-12 maanden en 18-24 maanden na de behandeling. De totale groep kon worden verdeeld in 6 subgroepen; een groep die preventief 4x per dag oefeningen had uitgevoerd (o.a. Shaker oefening, kaakstretchoefening, supraglottische slik, glijtonen, gapen, gorgelen, Masako en krachtig slikken) en daarnaast de orale intake volledig kon behouden, groep 2 die oefeningen hadden uitgevoerd, maar de orale intake slechts gedeeltelijk konden behouden, groep 3 die oefeningen hadden uitgevoerd, maar de orale intake NIET konden behouden (niets per os), groep 4, 5 en 6 die GEEN oefeningen hadden uitgevoerd, maar de orale intake volledig, slechts gedeeltelijk of niet konden\u000D30\u000D